Radiodiagnostisch laborant & autisme

Jolijn is radiodiagnostisch laborant en ze heeft autisme, Ze combineert haar beroep met haar gezin dat bestaat uit haar man en 3 kinderen, een drieling.

Beroepen met autisme — Jolijn en de drieling

Waarom hierover schrijven?

Met deze blogs hoop ik mensen met autisme te inspireren, zodat ze zich gaan realiseren dat er heel veel beroepen mogelijk zijn. En zodat ze een beroep of studie kiezen waar ze blij van worden. Er zijn zoveel beroepen, je kunt je er bijna geen voorstelling van maken. Een beetje inspiratie en hulp kan echt geen kwaad. Nu in augustus 2022, telt de website van hbo.bachelors alleen al 2255 opleidingen, 80 onderwijsinstellingen en 1500 open dagen. Ga er maar aan staan!

Scholieren volgen via school een Loopbaan Oriëntatie en -Begeleiding (LOB) programma. Veel jongeren met autisme krijgen dan het advies om een studie te kiezen waardoor ze na het afstuderen kunnen werken in een gestructureerde omgeving, waar ‘sociaal zijn’ geen must is en waar herhalend werk de norm is. Want ja, dat past toch bij autisme?
Herkenbaar?
Maar wat als je van wél van afwisseling houdt maar gedoseerd? Wat als je het juist leuk vindt om met mensen te werken maar gedoseerd? Geloof me, ook jij kunt jouw droom waarmaken. Daarom schrijf ik hierover. Vind je droombaan, net als Jolijn.

Jolijn: moeder, partner en radiodiagnostisch laborant

Zodra ze vertelt dat haar drie kinderen een drieling vormen, ben ik meteen vol bewondering. En ik denk: Autisme en een drieling: hoe dan?! Maar Jolijn vertelt dat een gezin met een baby-drieling juist om structuur vraagt en dat dit dus best goed te doen was. Maar nu de kinderen ouder worden (ze zijn inmiddels bijna 12) en ieder hun eigen gang gaan, de structuur soms ver te zoeken is. En dat dit eigenlijk lastiger voor haar is dan toen de kinderen nog klein waren. Ik denk dat ik het snap en toch…. ik bewonder haar. Chapeau Jolijn!

Diploma maar geen baan

Jolijn is eerst HBO Technische natuurkunde gaan studeren en studeert af op haar 21e. De studie vindt ze leuk en ze werkt aansluitend een half jaar via een uitzendbureau. Het zijn banen die passen bij haar studie maar een vaste baan zit er niet in. Dat komt om het zichzelf staande houden in een mannenwereld en goed voor zichzelf opkomen, lastig blijkt te zijn. Jolijn zoekt naar mogelijkheden en komt uit op de in-service opleiding tot radiodiagnostisch laborant. Ze gaat één dag per week naar school en werkt daarnaast 4 dagen om het vak in de praktijk te leren. Nu noemen we dat de Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL).

Jolijn rond ook deze opleiding af en een aantal jaren later specialiseert ze zich in het maken van MRI’s (magnetic resonance imaging). Ze werkt fulltime totdat in 2011 de kinderen geboren worden. Daarna gaat ze parttime werken.

Doorzetter

Ondanks dat Jolijn parttime gaat werken, raakt ze uiteindelijk toch overspannen. Tijdens haar herstel zegt de bedrijfsarts nog: Jij komt niet meer helemaal terug. Maar Jolijn geeft niet op, ze is een doorzetter. En met kleine stapjes weet ze wél weer helemaal terug te komen.

Diagnose autisme

In 2015 gaan de kinderen naar school en na een tijd heeft één van de kinderen dusdanige problemen, dat therapie nodig blijkt. Tijdens deze therapie krijgt Jolijn het advies om zelf ook therapie te gaan volgen. Jolijn blijkt een milde chronische depressie te hebben en een angststoornis. Daarvoor volgt behandeling. De behandeling lijkt niet te werken en Jolijn wil zichzelf graag laten testen op een autisme spectrum stoornis. Ze krijgt op haar 38e de diagnose ASS. Een lang verhaal in een notendop.

Hoe gaat het nu?

Met het ouder worden lijkt het of het hoofd voller wordt en dat ze meer tijd nodig heeft om te herstellen na een drukke dag of een drukke periode. Dat heeft de nodige invloed op haar leven. Ze vergelijkt het met een muurtje van duplo blokken. Jolijn legt dit zo uit:

Elke dag begint ieder mens met z’n eigen duplomuurtje. Voor mensen met autisme is dit een muurtje waar al blokken van verdwenen zijn. Activiteiten kosten blokjes. Bij een laag muurtje zijn je blokjes dus al snel op. Dan ga je dus die blokjes gebruiken die ergens in een hoek liggen maar dat zijn eigenlijk je reserve blokjes. Die moet je dus niet teveel gebruiken, want dan teer je teveel in op je reserves. Op je energie dus.

Op donderdag en vrijdag is Jolijn’s duplo muurtje ’s morgens al laag. Dan heeft ze een aantal dagen gewerkt en blokjes verbruikt. Het is tijd om rustig aan te doen en te herstellen zodat ze haar muurtje weer op kan bouwen. Jolijn heeft ‘een schat van een teamleider’ zoals ze zelf zegt. Een teamleider die meedenkt en dat waardeert Jolijn enorm. Jolijn draait geen avond-, of weekenddienst meer maar wel nachtdiensten. Hoewel haar slaapritme anders is geworden, is het goed vol te houden omdat de diensten een stuk minder hectisch zijn. Er zijn genoeg collega’s die nachtdiensten niet fijn vinden. Zij hoeven dan minder nachtdiensten te draaien en zo help je elkaar. Jolijn draait diensten voor de MRI, waardoor het werk voorspelbaar en gestructureerd is. Dat kost minder energie. Er is meer dan genoeg afwisseling in het werk door de onverwachte situaties die er voorkomen. Zoals Jolijn haar werk nu indeelt, kan ze 24 uur per week werken.

Autisme & collega’s

Jolijn is heel open over haar diagnose. Ze heeft haar diagnose ook gedeeld op haar werk. En ze is niet de enige met autisme in het team. Ze heeft nog twee collega’s die ook een diagnose ASS hebben. Het mooie van deze openheid is, is dat je gaat zien welke overeenkomsten mensen met een diagnose hebben én welke verschillen. Jolijn is niet alleen open over de diagnose maar ook over waar ze goed in is aan de ene kant en wat te veel energie kost aan de andere kant.

Voorheen ging ze veel over haar grenzen heen. Tegenwoordig weet ze die beter te beschermen. Ze heeft dan ook heerlijk werk. Zelf zegt ze daarover: ‘Ik ben zo ingeburgerd in het werk dat ik niet meer ergens anders zou willen werken’.

Autisme en empathie

Op mijn vraag ‘Wat zijn kenmerken vanuit het autisme waar je baat hebt bij de uitvoering van je werk?’ antwoord Jolijn:

Creatief denken
Nauwkeurigheid
3D inzicht
Volgens de regels werken
Empathie

Empathie verwachten veel mensen niet bij mensen met autisme. Maar dat is een misvatting. Heel vroeger ging men ervan uit dat mensen met autisme niet empathisch kónden zijn. Die conclusie trok men omdat kinderen met autisme niet (snel genoeg) een adequate reactie lieten zien tijdens onderzoek. Dit soort onderzoeken worden al sinds de 2e wereldoorlog gedaan. De Oostenrijker Hans Asperger deed er onderzoek naar en ook de Nederlandse orthopedagoge Ida Frye (1909-2003) deed onderzoek naar autisme. Zij wordt zelfs gezien als één van de grondlegers van autismeonderzoek. Pas de laatste jaren wordt er meer bekend over autisme in relatie met empathie maar ook over vrouwen met autisme. In 2017 werd er door Pouw, Rieffe, Oosterveld, Huskens & Stockmann nog een publicatie gedaan met als titel Meisjes met autisme, hoe empatisch zijn ze? In mijn eigen omgeving heb ik twee mensen met autisme die juist heel zorgzaam zijn. Dus hoezo geen empathie? En ook het boek de jongen die teveel voelde, gaat over voelen en empathie. Een boek dat stof heeft doen opwaaien en zeker de moeite waard om te lezen!

Lastige ASS kenmerken

Er zijn natuurlijk ook kenmerken vanuit het autistisch spectrum waar Jolijn last van heeft. Bijvoorbeeld gevoeligheid voor geluid en te veel hectiek vreet haar energie. Jolijn gebruikt dan ook oordopjes om lawaai te reduceren en in de pauze zoekt ze een rustig plekje op. Het komt ook voor dat ze wat langer pauze nodig heeft dan de 15 minuten koffiepauze die voor iedereen geldt. Jolijn is dol op lezen, dus ze trekt zich in de pauze geregeld even terug met een boek. Even niet sociaal hoeven doen en helemaal ontspannen. Collega’s snappen dat en geven haar de ruimte om af en toe 5 à 10 minuten langer rust te nemen. Nachtdiensten zijn minder hectisch dan dag-, of avonddiensten, dus dat werkt ook goed.

Patiënten met autisme

Jolijn komt in haar werkt ook patiënten tegen waarvan ze een vermoeden heeft dat die ASS zou kunnen hebben, want zeker weten doe je dat natuurlijk niet. De meeste mensen benoemen dat niet meteen. Jolijn merkt het bijvoorbeeld wanneer patiënten die zich door angst en stress star gaan gedragen. Er zullen vast ook mensen zonder ASS zich star gedragen, maar bij bepaald gedrag krijgt Jolijn een vermoeden en let ze wat extra op. Jolijn weet wat het is om angst te hebben. En ze weet dat de onderzoeken die zij doet, voor veel mensen nieuw is, en dus angst kunnen oproepen. Ze heeft er een gewoonte van gemaakt om stap voor stap te vertellen wat ze gaat doen. Als een soort ondertiteling van hetgeen er gaat gebeuren, wat helpend is voor iedere patiënt, maar zeker voor patiënten met ASS.

Helemaal op haar plek

Drie aspecten die Jolijn leuk vindt aan haar werk zijn: het patiëntencontact, de techniek en de mogelijkheid om af en toe eens op een andere (rustigere) locatie te werken. Ze vindt niks leuker dat iemand helpen. Combineer dit met het leuke team waar ze in zit en ze zit helemaal op haar plek.

Informatie over de opleiding

De opleiding tot radiodiagnostisch laborant is een Beroepsbegeleidende leerweg. Dat wil zeggen dat je in dienst komt van een ziekenhuis en daar ook je Beroeps praktijkvorming (BPV) doet. Oftewel: het werken in de praktijk. Tijdens de opleiding krijg je vakken zoals ziekteleer, radiologie, instelkunde, techniek en anatomie/fysiologie.

Om deze opleiding te kunnen doen heb je een HAVO of VWO diploma nodig, bij voorkeur met wiskunde en natuurkunde. Je moet minimaal 17 jaar zijn en er wordt van je verwacht dat je nauwkeurig kunt werken. Als 17 jarige kun je dat misschien nog niet, dat is geen probleem. Als het je tenminste leuk lijkt om dat te leren. Het zelfde geldt voor zelfstandigheid. Zelfstandigheid is ook belangrijk omdat je al tijdens je opleiding zelfstandig onderzoeken gaat uitvoeren. Onderzoeken zoals röntgenfoto’s en CT-scans maken. Daarna kun je je vaak ook specialiseren in bijvoorbeeld MRI-scan of echo.

Als je wilt deelnemen aan zo’n opleiding dan moet je solliciteren. Type in je browser: ‘opleiding radiodiagnostisch laborant’ en google laat je verschillende ziekenhuizen zien die opleidingsplaatsen bieden. Na je opleiding kun je meestal blijven werken in het ziekenhuis waar je je opleiding gedaan hebt. Maar je kunt er ook voor kiezen om over te stappen naar een ander ziekenhuis. Bijvoorbeeld van een regionaal ziekenhuis naar een academisch ziekenhuis of zelfs naar Defensie. Want ook daar werken ze met radiodiagnostisch laboranten.