Ik luister naar jou, luister jij ook naar mij?
Een gewone doordeweekse avond. Ik heb net een gesprek met mijn zoon gehad. En aan het eind van dat gesprek vraag ik nog even een moment zijn aandacht en zeg tegen hem: ‘Weet je nog? Ik luister nu naar jou, luister je ook naar mij?’
Mijn jongens zullen deze uitspraak vast herkennen. Ik heb hem vaak gebruikt toen ze opgroeiden en bij mijn 17 jarige gebruik ik de uitspraak nog wel eens. Hoe de zin interpreteert wordt, hangt af van de intonatie die je gebruikt, de klemtoon én de situatie waarin je de zin gebruikt.
Wil je actie effect hebben, is de zin hierboven allereerst géén dreigement, onderhandeling of aanbod. Nou ja, dat laatste wel een beetje. Maar niet in de zin van: pas als jij gaat luisteren, ga ik luisteren, eerder niet.
Hell no, daar ben ik helemaal niet van.
Het is meer van; Hoor je me? Heb je in de gaten dat ik naar je luister en je meer ruimte geef dan anders?
Wat ik mijn jongens wil leren is respect, gelijkwaardigheid en wederkerigheid. Daarom is deze aanpak, het gebruik van deze zin, een bewuste actie in mijn opvoeding geweest.
In deze wereld ben je niet alleen. We zijn er samen. Ik ben er voor mijn kinderen wanneer ze me nodig hebben en doe voor hen wat binnen mijn mogelijkheden ligt. Maar ik wil ze ook leren dat zij hier net zo goed een verantwoordelijkheid in hebben.
Als je autisme hebt, is het niet vanzelfsprekend dat je oog hebt voor de behoeften van anderen. Dat dit niet vanzelfsprekend is, is niet erg. Je kunt het leren.
Ik leer het mijn zoon met autisme door het voor te doen, hardop uit te spreken wat ik bedoel en waarom iets belangrijk is.
En zo leert hij dat mensen om hem heen ook behoeften heb en dat ook ik dingen nodig heb om het prettig te hebben.
Heb oog voor mijn wensen zoals ik oog heb voor jouw wensen
Met het woord luisteren uit de zin, bedoel ik ‘heb oog voor mijn wensen zoals ik oog heb voor jouw wensen”. Pubers (en puberella’s) zijn vooral gericht op hun eigen behoeften en dat hoort ook zo. Zo ontdekken ze de wereld en hun grenzen. En die grenzen krijgen ze o.a. van ons als ouders. Maar dat wil niet zeggen dat je de grenzen op een autoritaire manier moet aangeven. Het kan veel prettiger.
Hoewel ik de ouder ben en niet een vriendin, streef ik er altijd naar om op een gelijkwaardige manier met ze te communiceren. Ik probeer niet meteen te reageren maar eerst even tot me door te laten dringen wat ze van me vragen. En ik probeer rustig te reageren.
Ik ben ook maar een mens dus ook bij mij gaat het wel eens anders. Soms komt mijn zoon met een bizar voorstel en dan reageer ik weleens te snel en te bot met: ‘Nou ik dacht het niet!’.
Het is wel duidelijk maar het bevordert de sfeer in huis niet echt, kan ik je zeggen.
Zoals alle pubers, is ook mijn zoon het lang niet altijd eens met regels die wij stellen. Zoals op tijd gaan slapen en niet tot 3 uur ‘s nachts online zijn. Er zit bij ons dus een klok op het internet en kan hij na het afgesproken tijdstip niet meer online. Ook niet met zijn telefoon.
Hij vindt dit overdreven en meent dat hij zelf kan bepalen hoe laat hij naar bed kan. Daar denk ik anders over en met reden, maar daar ga ik nu niet verder over uitweiden. Want dan wordt deze blog véél te lang.
Ondanks dat we niet altijd dezelfde mening hebben, vind ik het heel belangrijk om naar hem te luisteren en versoepel ik soms echt mijn grenzen wel eens. Ik wil hem daarmee het vertrouwen te geven dat hij mag gaan uitproberen en ontdekken wat bij hem past. En dat is het moment dat ik tegen hem zeg: ‘Heb je het in de gaten? Ik luister naar je.’ Ik spreek het dus letterlijk uit. Dat is ook het moment dat hij zich bewust wordt van de ruimte die hij krijgt. En dat waardeert hij.
Afgelopen zomer vakantie hebben we de regels rondom bedtijd behoorlijk versoepeld en toen de school weer begon is de tijdklok er weer op gezet. Zo heeft hij de ruimte gehad om puber te zijn (en is een paar keer veel te laat gaan slapen) en ben ik weer sturend zodra uitgeslapen zijn weer belangrijk is. In ieder geval tot ná zijn schooltentamens eind oktober.
Van vertrouwen geven, krijg je vertrouwen.
Je kind ruimte geven terwijl je eigenlijk denkt dat hij nog niet zover is, zie ik als een gebaar. Een gebaar van vertrouwen geven.
En van vertrouwen geven, krijg je vertrouwen, zo zie ik dat.
En ja, ik vind het meestal ook spannend. Gaat hij waarmaken waar ik op hoop? Vaak is dat zo maar soms ook niet. Maar hij mag fouten maken en daarvan leren, dus dat is oké.
Je leert jouw puber de waarde van jouw gebaar als je de zin eerst gebruikt in een situatie wanneer je ingaat op zijn vraag. Daarmee krijgt zijn behoefte voorrang op dat van jou. Het is goed om hierover na te denken.
Dat kan zijn in een situatie waarin hij vraagt om iets dat hij heel belangrijk vindt maar waar jouw prioriteit niet ligt.
Of dat je iets van hem overneemt, een telefoontje voor hem plegen bijvoorbeeld terwijl je vindt dat hij dat eigenlijk zelf moet doen.
Doe dit maar eens een paar keer in een periode van een maand. Kijk waar je hem de ruimte kunt geven om te ontdekken. En gebruik dan steeds de zin: ‘Merk je dat ik naar je luister?’ En voeg er ook aan toe ‘Ga je ook naar mij luisteren als ik dat nodig heb?’
Ik garandeer je dat er vervolgens vanzelf dat moment komt dat je hem kunt vragen: ‘Weet je nog? Ik heb …. (noem dat moment) naar jou geluisterd, luister je nu ook naar mij?’
Tijdklok
Wanneer het moment komt dat mijn zoon in discussie probeert te gaan over de tijdklok die er op het internet zit, zeg ik dat dus ook. En dan gaat hij onder protest, dat wel, akkoord want hij weet best waarom die tijdklok erop zit. Hij weet ook dat wanneer hij onvoldoende rust krijgt, het risico van gezondheidsproblemen op de loer ligt. Maar ja, ‘s nachts doorgaan scoort veel beter bij vrienden dan aan moeten geven dat je voldoende rust nodig hebt en dus niet mee gaat doen met het event van World of Warcraft.
Wil jij nu ook werken aan een relatie die gebouwd is op wederkerigheid? Ga dan ook deze zin gebruiken: ‘Jij wilt dat ik naar jou luister, luister je dan ook naar mij?’
En weet je wat het mij naast die fijne relatie ook oplevert?
Nachtrust!
Ik slaap véél beter als ik weet dat hij ook lekker ligt te slapen en zo aan zijn rust toekomt, want dat heeft hij hard nodig.
Schrijf je hier in voor de JHob inspiratiebrief en ontvang geregeld tips over omgaan met autisme en auti-communicatie.
Geen zorg, ik ga je echt niet iedere week mailen!
Wil je iets meer lezen over het Puberbrein? Dan kan ik je Het nieuwe puberbrein binnenste buiten aanraden.
